Monday 8 December 2014

SEIK, Joven Tenke Matenek Aproveita Oportunidade


SEIC NINO PEREIRA
Sekretaria Estadu Indústria no Kooperativa liuhosi Diresaun Nasionál Indústria Transformadora halo formasaun tékniku soldadura ba foinsae nain-15 durante loron 30 ramata ona iha loron 03 Dezembru 2014. Iha enseramentu (03/12), Sekretáriu Estadu Indústria no Kooperativa Filipus Nino Pereira subliña, ohin loron kampu serbisu sai preokupasaun boot iha Timor-Leste. Tanba timoroan barak maka dezempregu no la matenek atu aproveita oportunidade hodi hetan serbisu.
“Se ita haree didi’ak, forsa traballa iha Timor-Leste ne’e boot tebes. Maibe seidauk bele utiliza ho masimu, tanba kampu traballu sai problema iha ita-nia rain. Ho problema ida-ne’e, Governu hakarak halo inisitiva oioin hodi kria kampu serbisu ba timoroan sira. Treinamentu ida-ne’e mós nu’udar inisiativa ida-ne’ebé halo hodi fó oportunidade ba joven sira, hodi aprende, nune’e bele kria serbisu ba sira-nia an (autoempregu) no mós ba maluk sira seluk.” SEIK Nino Pereira hatete.
Liutan SEIK NINO hateten, iha kintu Governu Konstitusionál dezenvolvimentu ekonomiku nu’udar prioridade primeiru. Tanba ne’e, Governu uza orsamentu subvensaun kontinua estimula komunidade sira ne’ebé iha grupu indústria kiik sira, hodi dezenvolve liutan sira-nia aktividade nune’e bele hadia ekonomia iha nasaun ne’e.

“Ida-ne’e ita hakarak promove dezenvolvimentu ekonomiku, autoempregu no empregu ba ema seluk. Treinamentu ho durasaun kuaze fulan ida ne’e oportunidade di’ak ida, maibé tenke organiza malu di’ak liutan, no halo planu aktividade ne’ebé ita boot sira hakarak halo no aprezenta ba ministeriu. Tanba Governu hakarak apoia nafatin aktividade sira ne’ebé iha kontribusaun ba dezenvolvimentu nasionál. Governu hakarak dezenvolve  aktividade industria kiik sira ka indústria kazerna.” SEIK hateten tan.

Promove Indústria Rai Laran


SEIC NINO Vizita SASONIN

Sekretáriu Estadu Indústria  no Kooperativa Filipus Nino Pereira (05/11/2014) halo viizita ba Kompañia SASONIN iha Manleuna, ne’ebé Fabrika Roda (Indústria Tambal Roda) hatete, Governu Timor-Leste, Kintu Governu Konstitisionál liuhosi Ministériu Komérsiu Indústria no Ambiente hakarak tebes atu promove indústria iha rai laran. Tanba Indústria halo papel importante ba dezenvolvimentu ekonomia nasaun nian. 
“Ita tenke haree katak, ida-ne’e oportunidade atu ita promove produtu rai laran.” Nino hateten hodi hatan ba preokupasaun ne’ebé hato’o husi Diretór Kompañia SASONIN Alfredo Bareto.

Liutan Sekretáriu Estadu hatete, nia parte sei buka mekanizmu oinusa bele regula no kontrola komunidade sira ne’ebé faan roda a’at ba liur. Tanba Governu iha polítika atu promove indústria iha rai laran.
“Governu presiza duni kria regulamentu no liu-liu kria kooperasaun ho parte relavante sira para bele kontrola sasan sira-ne’ebé sai ba liur. Klaru katak, ita hakarak indústria ne’e iha nia sustentabilidade, no ita mós hakarak proteje no promove produtu nasionál, maibé ita mós tenke haree kualidade produtu ne’e para bele garante nia merkadu.” 

Tau-Matan Ba Ekonomia


Prezidente Republika Taur Matan Ruak

Nu’udar nasaun, Timor-Leste hetan ona independénsia polítika, maibé funu kontinua iha tanba seida’uk hetan independénsia ba ninia ekonomia. Ema bele hanoin katak, povu Timór, nasaun seluk maka fó haan no hemu loro-loron. Tanba nesesidade bázika maioria importadu husi nasaun seluk halo Timor-Leste sai nasaun konsumidór iha mundu duké sai nasaun produtór. 

Situasaun ida-ne’e afeita ba povu nia moris iha nasaun ida. Hanesan indikasaun fó-hatene katak povu Timor-Leste barak sei moris iha liña pobreza (ki’ak). Pobreza ka Ki’ak nu’udar kondisaun ema moris ne’ebé la soi atu iha buat hotu, tanba la iha kbiit atu muda an husi situasaun ida ba ida seluk. Ekonomikamente, ema ki’ak maka sira-ne’ebé bele hetan de’it buat ruma hodi augenta moris loro-loron. Ema ki’ak la’ós de’it tanba rendimentu kiik. Maibé sira hasoru malisan sira hanesan rendimentu kiik, la iha asesu ba finanseiru, no rendimentu ne’ebé la prevé no iregularidade.  Seraké kondisaun moris hanesan ne’e husik kontinua afeita povu nasaun ne’e?
       “Ita manan ona ita-nia liberdade no fila ona ita nia rain sai nasaun ida. Ne’e ita hotu nia mehi ida no luta ne’ebé ita halo. Maibé la’ós ida ne’e de’it maka ita-nia mehi nia fundamentu. Ita-nia mehi loloos seida’uk atinji. Tanba ema barak sei moris terus, ki’ak no mukit. Funu ba libertasaun la’ós de’it atu ita-nia rain sai nasaun ida, maibé hakarak mós ba moris di’ak. Ne’e maka mehi ita hotu nian loloos.” Prezidente Repúblika Taur Matan Ruak hatete beibeik asuntu ne’e durante nia vizita no dialogu komunitáriu (27-31 Outobru 2014) sira iha Distritu Ermera no Bobonaru. 
Maibé moris di’ak la’ós mosu hanesan milagre. Presiza nafatin ema hotu nia esforsu no neon badaen atu aproveita buat hotu hodi fila moris sai di’ak.